رشد کمی و کیفی ادبیات کودک

رشد کمی و کیفی ادبیات کودک 

حجت الاسلام سیدمحمد مهاجرانی از نویسندگان کودک و نوجوان در پاسخ به این سوال که

« آیا ادبیات کودک و نوجوان توانسته است در سال های اخیر به رشد مطلوبی برسد؟ » به خبرنگار شبستان گفت:

می توان ادبیات کودک را به دو قسمت تقسیم کرد. ادبیات کودک به معنای عام و ادبیات دینی کودکان.

خوشبختانه ما در هر دو قسمت پیشرفت های چشمگیر و ملموسی داشته ایم.

ما در ادبیات کودک و نوجوان هم در حوزه قصه و هم در حوزه شعر پیشرفت داشتیم.

شاخصه ها و نشانه هایی این رشد کمی و کیفی و پیشرفت را نشان می دهد :

 زمانی تعداد کتاب هایی که برای کودکان و نوجوانان چاپ می شد، اندک بود

اما در حال حاضر هر سال تعداد زیادی کتاب برای گروه سنی کودک و نوجوان چاپ می شود.

زمانی سبک های نویسندگی محدود بود. امروزه هر نویسنده بنا بر ذوق و سلیقه خود سبکی دارد. این افزایش سبک به  خاطر افزایش تعداد نویسندگان اتفاق افتاده است

 زمانی نویسندگان و شاعران کودک و نوجوان کم بودند اما امروزه افراد متعددی برای کودکان و نوجوانان می نویسند و شعر می گویند.

به طور طبیعی تعداد نویسندگان باعث افزایش تولید آثار خوب در حوزه ادبیات کودک و نوجوان می شود.

تنوع قالب های شعری هم برای گروه سنی کودک و نوجوان زیاد شده است.

 تنوع سوژه ها و موضوعات دلیل دیگری برای رشد ادبیات کودک و نوجوان است . در گذشته در خیلی از موضوعات، کتاب برای کودکان و نوجوانان نداشتیم اما اکنون در اکثر موضوعات برای گروه سنی کودک و نوجوان کتاب داریم.

 تخصصی شدن نویسندگان شاخص دیگری برای پیشرفت ادبیات کودک و نوجوان است.

زمانی هر کسی که احساس مسئولیت می کرد دست به قلم می شد اما الآن تا حد زیادی این کار تخصصی شده است .

 سبک های تصویرگری نیز بسیار متنوع شده است . در حال حاضر ما صدها تصویرگر بسیار ماهر و توانا داریم و هر کدام سبک و سلیقه خاص خود را  دارد.

 

 

حفظ زبان فارسی

حجت الاسلام سیدمحمد مهاجرانی از نویسندگان و شاعران کودک و نوجوان پیرو فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر گسترش و پویایی زبان فارسی در پاسخ به این سوال که مهمترین راه های زنده نگاه داشتن زبان فارسی چیست، به خبرنگار شبستان گفت: حفظ و حراست از زبان فارسی باید به طور ریشه ای و بنیادی صورت گیرد و در این زمینه باید بر روی مخاطب کودک و نوجوان سرمایه گذاری کرد. در این صورت می توان به حفظ و پویایی زبان فارسی امیدوار بود.

 حجت الاسلام مهاجرانی با بیان اینکه هفت مرکز مهم و اصلی می توانند حفظ و گسترش زبان فارسی از سنین کودکی را مدنظر داشته باشند، عنوان کرد: سرچشمه های تولید محتوای ادبیات و زبان برای کودک و نوجوان، خانواده، مربیان مهد کودک، معلمان مدرسه، برنامه کودک صدا و سیما، مجلات و کتاب های داستان و شعر و کتاب های فارسی است.

 وی با اشاره به وظیفه خطیر مادران در گسترش زبان فارسی بیان کرد: کودک اولین واژه ها را از والدین خود به خصوص مادر می آموزد. اگر پدر و مادر از واژه های فارسی استفاده کنند، بچه هم همان ها را می آموزد و به کار می برد اما اگر والدین بیشتر از واژه های خارجی استفاده کنند، بچه هم با تکرار آن واژه ها از زبان فارسی فاصله می گیرد.

 این نویسنده کودک و نوجوان خاطرنشان کرد: معلمان مدرسه، مربیان مهد کودک، نویسندگان مجلات و کتاب ها باید واژه های فارسی را به کار ببرند. در حقیقت آنها باید فارسی را مقدم بشمارند، مثلا به جای کامپیوتر، رایانه و به جای موبایل، تلفن همراه را استفاده کنند. البته برخی واژه های بیگانه جدید و برخی قدیمی است مثلا واژه "پارک "قدیمی است و مدتهاست ایرانیان آن را استفاده می کنند در صورتی که انگلیسی است و می توان به جای آن از بوستان استفاده کرد.

ی با اشاره به وظیفه خطیر فرهنگستان زبان و ادبیان فارسی در گسترش و حفظ زبان فارسی تصریح کرد: خوشبختانه این فرهنگستان به دست بزرگان اداره می شود. فرهنگستان هر چند وقت یک بار واژه های جدید تصویب می کند اما مشکل اینجاست که این مسئله به اطلاع عموم مردم نمی رسد. برخی مراکز و رسانه ها این واژه ها را از فرهنگستان دریافت می کنند اما اطلاع رسانی نمی کنند.

 وی نقش نویسندگان کودک را در توسعه واژگان در ذهن کودکان موثر دانست و افزود: با خواندن هر کتاب، واژه هایی به ذهن کودک اضافه می شود. وقتی کودک به سن شش سالگی می رسد، ظرفیت زیادی برای واژه پذیری دارد. در این سن کودک در اوج پذیرش واژه است. حال اگر انگلیسی را مقدم کنیم، لغات درج شده در ذهن کودک انگلیسی می شود.

 حجت الاسلام مهاجرانی خاطرنشان کرد: نویسنده کودک باید دقت بیشتری در انتخاب واژه ها داشته باشد مثلا در شعر و داستان هایش به جای استفاده از "هلیکوپتر" معادل آن یعنی "بالگرد" را بیاورد. این حساسیت و دقت باعث احیای زبان فارسی خواهد شد. در حقیقت یک نویسنده کودک در درجه اول باید از واژه های فارسی رایج حراست کند و سپس معادل فارسی واژه های خارجی را استفاده کند.

 

تصویرگری کتاب‌های دینی کودکان آهسته و حلزونی است

میزگرد تصویرگری کتاب کودکخبرگزاری فارس: حجج اسلام «حیدری و مهاجرانی» مؤلف کتب‌ دینی کودکان بر تصویرگری غیرمستقیم مفاهیم مذهبی تأکید دارند.

ادامه نوشته

بهترین کتاب در باره پیامبر

یک نویسنده کودک و نوجوان«بچه ها و پیامبر»، «پیامبر عزیز ما»، «نگین هستی» و «گفتار پیامبر» را به عنوان بهترین کتاب های داستان، شعر، داستانواره و احادیث درباره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) برای بچه ها معرفی کرد.

به گزارش «شیعه نیوز» ، حجت الاسلام سیدمحمد مهاجرانی، نویسنده و شاعر کودک و نوجوان با بیان اینکه کارهایی که در مورد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) برای کودکان و نوجوانان انجام شده است به چهار بخش قابل تقسیم است، به خبرنگار شبستان گفت: تاکنون کتابهای داستان، شعر، گزارش یا داستانواره و احادیث و سخنان با موضوعیت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) برای قشر سنی کودک و نوجوان کار شده است که هر یک از این 4 بخش نیز قابل تقسیم بندی است.

حجت الاسلام مهاجرانی با اشاره به اینکه درباره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) کتابهای داستانی به صورت تک جلدی و مجموعه ای برای بچه ها به چاپ رسیده است، عنوان کرد: برخی از این کتب تک جلدی به سیره و تعدادی به تاریخ زندگی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) پرداخته است. کتب تک جلدی درباره سیره نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) نیز به دو بخش تقسیم می شود. تعدادی از این کتابها به چند سیره اخلاقی پرداخته اند و برخی نیز سیره خاصی را تبیین و تشریح کرده اند.

وی" آخرین فرستاده" اثر رهگذر را نمونه خوب داستان تک جلدی تاریخی درباره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) ذکر کرد که توسط انتشارات مدرسه به چاپ رسیده است.

وی "بچه ها و پیامبر" اثر مصطفی رحماندوست و "قهرمان مهربانی" را نمونه دو داستان تک جلدی در زمینه سیره نبی برای قشر کودک و نوجوان دانست و افزود: در کتاب "قهرمان مهربانی داستانهای ورزشی از حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) بیان شده است، داستانهایی که یا خود پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) ورزش کردند و یا داور مسابقه ای بودند.

 حجت الاسلام مهاجرانی با بیان اینکه برخی از کتابهای داستان به صورت مجموعه ای درباره نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) برای کودکان و نوجوانان منتشر شده است ،ادامه داد: این مجموعه داستان ها یا تاریخی است و یا سیره ای. در برخی از این کتابها همچون مجموعه "پیامبر و قصه هایش" نوشته حجت الاسلام حیدری ابهری، سیره های رفتاری و گفتاری پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) طبقه بندی شده است.

به گفته این نویسنده کودک و نوجوان، مجموعه "سرزمین نور"  اثر رهگذر که توسط انتشارات پیام آزادی به چاپ رسیده است نمونه خوب و مطلوبی از مجموعه داستان تاریخی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) برای بچه هاست.

 وی خاطرنشان کرد:" قصه های خیلی قشنگ" نوشته مجید ملامحمدی و محمود پوروهاب و داستانهای شیرین از زندگی پیامبر (صلی الله علیه و آله) اثر مرتضی دانشمند از جمله کتابهای داستانی خوب است که به صورت مجموعه ای به سیره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) پرداخته است.

حجت الاسلام مهاجرانی با بیان اینکه کتاب "بچه ها و پیامبر" نوشته مصطفی رحماندوست از قدیمی ترین و بهترین کتابهای داستانی در مورد پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) است که برای قشر کودک و نوجوان نوشته شده است، افزود: این کتاب که توسط انتشارات افق به چاپ رسیده است از سادگی و روانی خاصی برخوردار است که از ویژگی های بارز و ممتاز این کتاب محسوب می شود.

به گفته این نویسنده کودک و نوجوان، از ویژگی های بارز کتاب "آخرین فرستاده" نوشته رهگذر پرداختن به ظرافت ها و توجه به جزئیات زندگی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است که با دقت خاصی برای قشر کودک و نوجوان تبیین شده است.

وی اشاره ای به مجموعه شعر خود با عنوان "پیامبر عزیز ما" کرد و افزود: با انتشار این مجموعه برای اولین بار سیره پیامبر اکرم (ص) به صورت شعر بیان شد. در این مجموعه 14 جلدی ویژگی های اخلاقی و رفتاری نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) در قالب شعر بیان و به ویژگی هایی همچون آراستگی، نظم، محبت به حیوانات، ورزش، کار و تلاش و رفتار با کودکان در هر یک از مجلدها پرداخته شده است.

حجت الاسلام مهاجرانی از کتاب "نگین هستی" به عنوان نمونه ای از سبک داستانواره درباره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) یاد کرد و گفت: حسین سیدی با جملاتی کوتاه شبیه پیامکهای امروزی در هر یک از صفحات کتاب "نگین هستی" با چند عبارت ویژگی های پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را توصیف کرده است، جملاتی همچون "او همیشه معطر و خوشبو بود"،" به کودکان سلام می کرد" و " در مسافرت ها آخر کاروان حرکت می کردگ.

وی معتقد است، کتاب "گفتار پیامبر" نوشته غلامرضایی از بهترین کتابهایی است که در بخش احادیث و سخنان در مورد پیامبر اکرم (ص) برای قشر کودک و نوجوان نوشته شده است، ضمن اینکه در این کتاب 100 سخن از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به انگلیسی ترجمه شده است.

حجت الاسلام مهاجرانی کتاب "باغ گل محمدی" متشکل از 40 حدیث از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را نمونه ای دیگر از کتابهای احادیث و سخنان درباره حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) برای قشر کودک و نوجوانان ذکر کرد که خودش نگارش آنرا بر عهده داشته و انتشار آنرا به انتشارت جمال سپرده است.

این نویسنده و شاعر اعتقاد دارد که کودکان و نوجوانان باید هم با گفتار و سخنان و هم با رفتار و منش حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) آشنا شوند زیرا نبی اکرم (صلی الله علیه و آله) الگوی ماست و سیره و سخنان ایشان هر دو باید سرمشق و چراغ راه زندگی ما باشد.

وی در پاسخ به این سوال که کدامیک از مجموعه کارهای انجام شده برای بچه ها در مورد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) اعم از داستان، شعر، داستانواره و احادیث موثرتر است، تصریح کرد: هر کدام از این بخش ها تاثیرگذاری خاص خود را دارد و نمی توان دقیق گفت کدامیک موثرتر بر دیگری است.

حجت الاسلام مهاجری خاطرنشان کرد: تاریخ زندگی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را به لحاظ قافیه و وزن نمی توان به صورت شعر بیان کرد اما سیره ایشان، مهربانی و رافت و ویژگی های این پیامبر بزرگ را می توان با شعر معرفی کرد. گاه داستان کشکش این ویژگی ها را ندارد و با شعر بهتر می توان حق مطلب را ادا کرد اما به هر حال شعر و داستان نمی توانند جای یکدیگر را بگیرند زیرا هر کدام در جایش اثرگذاری خاص خود را دارند.

سیدمحمد مهاجرانی از «مدرسه رمضان» می گوید

به گزارشسید محمد مهاجرانی خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حجت الاسلام سیدمحمد مهاجرانی یک مجموعه پنج جلدی و سه کتاب دیگرش را به ناشر سپرد.

این شاعر و نویسنده کتاب های کودک و نوجوان درباره یکی از این آثار که «مدرسه رمضان» نام دارد، توضیح داد:

این کتاب مجموعه شعری است که در پنج بخش مجزا ماه مبارک رمضان را به کودکان معرفی می کند. در این کتاب، ماه رمضان به کلاسی تشبیه شده که پنج زنگ به نام های سحری، روزه، قرآن، افطار و پرواز دارد.

شاعر کتاب «مثل مروارید» درباره دیگر آثار خود گفت: مجموعه پنج جلدی «پنج شاخه گل» را برای انتشار

ادامه نوشته